Hypo of hyper

Bij hypothyreoïdie maakt je schildklier te weinig hormonen aan. Dat leidt tot uiteenlopende klachten. De belangrijkste symptomen zijn vermoeidheid, gewichtstoename en concentratieproblemen. Hoe ernstiger het tekort aan schildklierhormonen, hoe ernstiger de symptomen.

Er zijn verschillende oorzaken van hypothyreoïdie:

• Als de schildklier onvoldoende hormonen kan aanmaken, is er sprake van primaire hypothyreoïdie. Primaire hypothyreoïdie kan aangeboren (‘congenitaal’) zijn; in sommige gevallen ontbreekt de schildklier zelfs helemaal.
• Soms ligt de oorzaak niet bij de schildklier zelf. Als een aandoening van de hypofyse of de hypothalamus de oorzaak is, spreken artsen van secundaire hypothyreoïdie. Bij secundaire hypothyreoïdie maakt je hypofyse te weinig TSH aan. Dat betekent dat de hypofyse je schildklier onvoldoende stimuleert tot het produceren van hormonen.
• In het overgrote deel van alle gevallen is hypothyreoïdie het gevolg van de ziekte van Hashimoto.
  Bij de meeste mensen beschermt hun afweersysteem het lichaam tegen bacteriën. Bij de ziekte van Hashimoto richt het afweersysteem zich tegen de schildklier. Het lichaam maakt dan antistoffen aan – anti-TPO en anti-TG – die de schildklier langzaam maar zeker uitschakelen.
• Verder kan hypothyreoïdie het gevolg zijn van een behandeling van de schildklier vanwege schildklierkanker, struma, knobbels. Ook bepaalde soorten medicatie kunnen de werking van de schildklier verminderen.

Dokter Robert Linschoten was arts voor preventieve, orthomoleculaire en natuurgeneeskunde en tot zijn overlijden in 2017 erelid van de VGNS. Op basis van zijn praktijkervaring noemde dokter Linschoten de onderstaande symptomen en klachten bij hypothyreoïdie. Je hoeft trouwens niet alle symptomen te hebben om hypo te zijn – een aantal is genoeg.

Hoe heviger het tekort aan schildklierhormonen, hoe ernstiger en diverser de symptomen. Je stem kan hees, laag en schor worden en je spraak langzaam. Je gezicht kan opgezwollen raken en zelfs je gehoor kan achteruitgaan. Ridha Arem, endocrinoloog en auteur van The Thyroid Solution noemt een aantal symptomen van ernstige hypothyreoïdie (Arem, 1999: 45-47).

Een oplettende arts kan meestal al aan het uiterlijk van zijn of haar patiënt zien of die hypothyreoïdie heeft. Het gaat er niet om dat je alle uiterlijke kenmerken moet hebben – een aantal is genoeg.

Als de arts een trage schildklier heeft vastgesteld, zal hij of zij meestal synthetische levothyroxine voorschrijven . Pakweg 10-15 procent van de mensen met een trage schildklier behoudt, ondanks levothyroxine, nog restklachten. Meer informatie vind je op de pagina Medicatie.

De meest voorkomende oorzaak van hyperthyreoïdie is de ziekte van Graves. Bij deze auto-immuunziekte maakte het lichaam antistoffen (TSI) tegen de schildkliercellen aan. De antistoffen stimuleren de TSH-receptoren op de schildklier. In reactie daarop wordt de schildklier overactief en maakt een overmaat aan de hormonen T4 en/ of T3 aan. Andere oorzaken zijn een vergrote schildklier, een virale infectie, een adenoom of medicatie.

De belangrijkste symptomen van hyperthyreoïdie zijn prikkelbaarheid en onverklaarde gewichtsafname.

De behandeling van hyperthyreoïdie is afhankelijk van de oorzaak.